تاثیر نسبت های علوفه به کنسانتره بر پایه دانه باقلا بر تخمیر، فعالیت آنزیم سلولاز و جمعیت باکتریایی شکمبه گوسفند

چکیده به منظور مقایسه ارزش غذایی نسبت¬های مختلف علوفه به کنسانتره در جیره، آزمایشی در دو مرحله انجام شد. فراسنجه¬های تجزیه¬پذیری و مقادیر ناپدید شدن ماده¬ خشک و پروتئین در زمان¬های 0، 2، 4، 8، 16، 24، 48 ،72 و 96 ساعت پس از انکوباسیون با استفاده از روش کیسه¬های نایلونی تعیین شد. اندازه¬گیری بخش¬های مختلف پروتئین بر اساس سیستم کربوهیدارت و پروتئین خالص کرنل(cncps) و سیستم norfor انجام گرفت. تجزیه¬پذیری موثر (در سرعت عبور 2 درصد ) ماده خشک و پروتئین در جیره¬های با نسبت کنسانتره بیشتر به طور معنی¬داری بالاتر بود(05/0p?). بیشترین مقدار a و 1b در سیستم cncps در دانه باقلا و کمترین مقدار در علوفه یونجه خشک مشاهده شد(05/0p?). با توجه به نتایج تنها تفاوت مشاهده شده در میزان 3 bمربوط به علوفه خشک یونجه بود که مقدار آن به¬طور معنی¬داری بیشتر از سایر تیمارها بود. با افزایش درصد علوفه جیره کاهش در مقدار scp و افزایش در مقدار pdcp مشاهده شد(05/0p?)، با این وجود تفاوت بین مقدار scp دانه باقلا و جیره¬های 75 و 50 درصد کنسانتره معنی¬دار نبود(05/0p>). مقدار ترکیبات فنولیک (92/2 %)، تانن کل (97/1 %) و تانن متراکم (34/0%) در دانه باقلا بیش از سایر تیمارها بود(05/0p?) و با افزایش نسبت علوفه در جیره میزان تانن کاهش پیدا کرد (05/0p>). در آزمایش دوم تاثیر نسبت¬های مختلف کنسانتره به علوفه بر تولید گاز، قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی، تولید پروتئین میکروبی، غلظت اسیدهای چرب فرار و تولید متان در شرایط برون تنی مورد بررسی قرار گرفت. پس از اولین انکوباسیون جیره¬های آزمایشی به مدت 96 ساعت، نیمه عمر تولید گاز محاسبه و دومین و سومین انکوباسیون در زمان t1/2 و 24 ساعت متوقف گردید. قابلیت هضم حقیقی ماده خشک و فابلیت هضم حقیقی ماده آلی با افزایش نسبت کنسانتره جیره افزایش یافت (01/0p?).. پروتئین میکروبی (گرم/کیلوگرم ماده خشک) و انرژی قابل متابولیسم (مگاژول/کیلوگرم ماده خشک) در جیره¬هایی که با قابلیت هضم بالاتر، بیشتر بود (01/0p?). راندمان تولید پروتئین میکروبی (pf) (میلی¬گرم/میلی¬لیتر) در جیره¬های آزمایشی مختلف در هر دو زمان t1/2 و 24 ساعت تفاوت معنی¬داری وجود نداشت و تنها جیره حاوی 100 درصد علوفه در زمان t1/2 دارای pf پایین تری بود (01/0p?). تولید گاز از بخش دارای پتانسیل تخمیر (b) و نرخ تولید گاز (c) در جیره¬های دارای مواد متراکم بیشتر به¬طور معنی¬داری بالاتر بود(01/0p?). افزایش نسبت کنسانتره جیره منجر به کاهش ph و نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه شد (01/0p?) و غلظت اسیدهای چرب را متاثر ساخت. میزان رهایش گاز متان در جیره¬های آزمایشی از 13 تا 16/17 گرم/کیلوگرم ماده خشک متغیر بوده و بیشترین مقدار مربوط به جیره حاوی 100 درصد علوفه بود (01/0p?). در آزمایش سوم تأثیر نسبت¬های مختلف مواد متراکم (دانه باقلا) به علوفه خشک یونجه بر قابلیت هضم، پارامترهای تخمیری در شکمبه و متابولیت¬های خون مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج این آزمایش افزایش نسبت کنسانتره در جیره باعث کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه شد (05/0p?). غلظت اسیدهای چرب فرار مایع شکمبه تحت تأثیر درصد کنسانتره جیره قرار نگرفت (05/0p>)، اما نسبت استات به پروپیونات با افزایش نسبت مواد متراکم به ترتیب کاهش یافت (05/0p?). همچنین افزایش نسبت کنسانتره جیره تاثیر معنی¬داری در غلظت گلوکز و نیتروژن غیر آمینی پلاسمای خون نداشت (05/0p>). از طرفی افزایش مقدار کنسانتره تا 75 درصد در جیره گوسفندان نر دالاق، تأثیر معنی¬داری بر ph خون نداشت (05/0p>) و ph همچنان در دامنه طبیعی حفظ شد. در آزمایش چهارم میزان فعالیت آنزیم¬های هضمی میکروارگانیسم¬های شکمبه تحت تأثیر مصرف نسبت¬های مختلف کنسانتره به علوفه در جیره مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد که افزایش نسبت کنسانتره در جیره میزان فعالیت آنزیم سلولاز، کربوکسی متیل سلولاز و میکروکریستالین سلولاز را کاهش (05/0p?) و فعالیت آمیلاز را افزایش داد (05/0p?). همچنین فعالیت اوره¬آز همزمان با افزایش مواد متراکم جیره بیشتر شد (05/0p?). همبستگی آنزیم¬ها در هر یک از بخش-های مایع شکمبه متفاوت بود اما به طور کلی همبستگی بین پروتئاز با سلولاز، اوره¬آز و آمیلاز مثبت و معنی¬دار بود (05/0p?). در آزمایش پنجم تأثیر نسبت¬های مختلف کنسانتره به علوفه در جیره بر جمعیت میکروبی شکمبه با استفاده از کشت میکروبی و تکنیک real time pcr بررسی شد. در کشت¬های انجام شده تعداد باکتری های مصرف کننده لاکتات با افزایش نسبت کنسانتره جیره افزایش یافت (05/0p?). بررسی جمعیت باکتری های عمده سلولیتیک نشان داد که کاهش اندک ph باعث افزایش تعداد آنها در مایع شکمبه می¬گردد (05/0p?)، علاوه بر این حساسیت باکتری رومینوکوکوس آلبوس در مقابل نوسانات ph مایع شکمبه بیشتر از باکتری¬های فیبروباکترسوکسینوژن و رومینوکوکوس فلاوفشینز بود. افزایش کنسانتره جیره از 50 به 75 درصد منجر به افزایش شدید تعداد باکتری استرپتوکوکوس بوایس شد (05/0p?). در بررسی کمیت پروتوزوآها در مایع شکمبه مشخص شد، تغییر نسبت کنسانتره از 25 به 50 درصد سبب افزایش معنی¬دار تعداد پروتوزوآها شد (05/0p?) ولی پس از آن با افزایش سهم کنسانتره در جیره به 75 درصد کاهش معنی¬دار (05/0p?) حدود 50 درصدی در جمعیت آنها ایجاد گردید.